کشف جدید تلسکوپ جیمز وب؛ کهن‌ترین سیاهچاله فعال در عالم
تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۰۹۱۹۹
ایتنا - دانشمندان مدت‌ها تصور می‌کردند که چنین سیاه‌چاله‌های عظیمی در گیتی اولیه وجود داشته‌اند.
دانشمندان با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب، سیاه‌چاله‌ای را کشف کردهاند که متعلق به دوران ابتدایی عالم است. این سیاهچاله دورترین سیاهچاله فعالی محسوب می‌شود که تاکنون کشف شده است. به عبارت دیگر، در زمانی که از عمر گیتی تنها کمتر از ۶۰۰ میلیون سال گذشته بود، وجود داشته و از مواد ستاره‌ای پیرامون خود تغذیه می‌کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
لایو‌ساینس در گزارشی که در این زمینه منتشر کرد، می‌نویسد: این سیاهچاله یکی از کم‌جرم‌ترین سیاه‌چاله‌هایی است که در کیهان جوان مشاهده شده و با داشتن جرم معادل ۹ میلیون برابر خورشید، کار دانشمندان را برای ارائه توضیح در این باره دشوار کرده است.
به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، پژوهشگران کهکشان میزبان این سیاهچاله کلان‌جرم فعال را به کمک بخشی از پروژه «انتشارعلم اولیه تکامل کیهان» (CEERS) مشاهده کردهاند. این کهکشان که سی‌ئی‌ئی‌آراس۱۰۱۹ (CEERS 1019) نام دارد، متعلق به دوران ابتدایی شکل‌گیری کیهان است و در شرایطی که گیتی تنها ۵۷۰ میلیون سال سن داشت، وجود داشته است.
تیم پژوهشی به سرپرستی استیون فینکلشتاین، اخترشناس دانشگاه تگزاس در آستین، دو سیاهچاله دیگر را نیز مشاهده کردهاند که به ترتیب یک میلیارد سال و ۱.۱ میلیارد سال پس از مه‌بانگ (بیگ‌بنگ) وجود داشته‌اند. این تیم همچنین ۱۱ کهکشان دیگر را رصد کرده که در گیتی جوانی وجود داشته‌اند که فقط بین ۴۷۰ تا ۶۵ میلیون سال از عمر آن می‌گذشته است.
فینکلشتاین می‌گوید تحقیقات درباره اجرام در گیتی اولیه اغلب نظری و روی کاغذ بود ولی اینک با کمک تلسکوپ فضایی جیمزوب نه تنها می‌توانیم سیاه‌چاله‌ها و کهکشان‌های بسیار دور را ببینیم، بلکه می‌توانیم اندازه‌گیری و بررسی دقیق آنها را نیز شروع کنیم. به گفته او، این نشانه قدرت فوق‌العاده بالای این تلسکوپ است.
- نتایج منتشرشده نخستین داده‌های پروژه انتشار علم اولیه تکامل کیهان محسوب می‌شوند که در ماه مه امسال در قالب چند مقاله در نسخه ویژه مجله آستروفیزیکال ژورنال لترز منتشر شد.
سیاهچاله کوچک اما پراشتها
جرم سیاهچاله واقع شده در قلب کهکشان سی‌ئی‌ئی‌آراس۱۰۱۹ حدود ۹ میلیون برابر جرم خورشید است. این عدد ممکن است بسیار بزرگ به نظر برسد اما واقعیت این است که بسیاری از سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم می‌توانند تا میلیاردها برابر جرم خورشید رشد کنند. با این حال، وجود سیاه‌چاله‌هایی ولو در این اندازه نسبتا کوچک با چنین جرمی در گیتی اولیه هنوز برای دانشمندان یک معما است.
دلیل آن این است که فرایندهای رشد سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم چه از طریق ادغام سیاه‌چاله‌های بزرگ‌تر باشد، چه از طریق تغذیه شدن با مواد اطراف، اصولا بیشتر از ۵۷۰ میلیون سال طول می‌کشد. این بدان معنا است که حتی سیاه‌چاله‌هایی در مقیاس سیاهچاله خودمان در مرکز کهکشان راه شیری که جرمی حدود ۴.۵ میلیون برابر جرم خورشید دارد، فقط باید در کیهان نسبتا نزدیک و در نتیجه گیتی جدیدتر مشاهده شوند.
ربه‌کا لارسون، یکی از نویسندگان این مقاله، دانشجوی دوره دکترای دانشگاه تگزاس در آستین می‌گوید: «مشاهده این جسم دور با این تلسکوپ بسیار شبیه مشاهده داده‌های سیاه‌چاله‌هایی است که در کهکشان‌های نزدیک ما وجود دارند.»
دانشمندان مدت‌ها تصور می‌کردند که چنین سیاه‌چاله‌های عظیمی در گیتی اولیه وجود داشته‌اند اما اثبات قطعی آنها تنها زمانی ممکن شد که تلسکوپ فضایی جیمز وب اواسط سال ۲۰۲۲ چشم دوربین فروسرخ خود را به روی کیهان گشود.
نورهای گسیل‌شده حاکی از آن‌اند که سیاهچاله واقع در کهکشان سی‌ئی‌ئی‌آراس۱۰۱۹ سیاه‌چاله‌ای فعال است و از مواد کیهانی پیرامون خود تغذیه می‌کند. چنین سیاه‌چاله‌هایی با قرصی چرخان از گاز و غبار به نام قرص برافزایشی احاطه شده است. اثر گرانشی سیاهچاله سبب می‌شود این مواد داغ شوند و قرص پیرامون سیاهچاله به‌شدت بدرخشد. این کار باعث می‌شود میدان‌های مغناطیسی قدرتمند ماده را به سوی قطب‌های سیاهچاله هدایت کنند و در آن گهگاه، فوران‌های خروجی از بالا و پایین با سرعت نزدیک به نور در فضا منتشر شود و نور شدیدا روشنی در گیتی ایجاد کند.
رصدهای آتی پرتوهای سیاهچاله می‌تواند نشان دهد که کهکشان میزبان این سیاهچاله با چه سرعتی در حال رشد است و اطلاعاتی از گذشته اسرارآمیز آن نیز به دست خواهد داد.
جیهان کارتالتپه، یکی از نویسندگان این مقاله، عضو تیم پروژه انتشارعلم اولیه تکامل کیهان و دانشیار نجوم در موسسه فناوری راچستر در نیویورک، می‌گوید: «ادغام کهکشان‌ها ممکن است تا حدی عامل تحریک فعالیت در سیاهچاله این کهکشان باشد و همچنین می‌تواند به افزایش شکل‌گیری ستاره منجر شود.»
منبع: ايتنا
کلیدواژه: تلسکوپ جیمز وب کهکشان سیاهچاله فضا ناسا وجود داشته اند سیاه چاله هایی سیاه چاله سیاه چاله سیاه چاله ها میلیون سال جیمز وب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.itna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ايتنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۰۹۱۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فعالیت «تلسکوپ فضایی هابل» متوقف شد!
ناسا اعلام کرد که به خاطر بروز یک مشکل مکانیکی، فعالیت «تلسکوپ فضایی هابل» را فعلا متوقف کرده است.
به گزارش ایسنا، به نظر می‌رسد که تلسکوپ ۱۶ میلیارد دلاری ناسا قرار است مدتی بیکار باشد.
به نقل از دیلی میل، ناسا روز جمعه فاش کرد که تلسکوپ فضایی هابل به دلیل بروز یک مشکل مکانیکی، فعالیت خود را متوقف کرده است.
مشکل پیش‌آمده به خاطر یکی از ژیروسکوپ‌هایی است که به هابل در چرخش و تمرکز روی اهداف جدید کمک می‌کند. هابل روز سه‌شنبه به طور خودکار به حالت ایمن وارد شد زیرا یکی از سه ژیروسکوپ آن شروع به فرستادن خوانش‌های معیوب کرد.
عملیات هابل در حال حاضر به حالت تعلیق درآمده و مقامات ناسا در حال تلاش برای رفع کردن این نقص هستند.
دانشمندان از هابل برای تعیین کردن اولین تخمین رسمی درباره سن کیهان و همچنین برای ثبت تصاویر استفاده کردهاند. این تلسکوپ فضایی ۳۴ ساله که در سال ۱۹۹۰ به فضا پرتاب شد، هر از گاهی با ژیروسکوپ‌های خود مشکل پیدا می‌کرد.
ژیروسکوپ علاوه بر اندازه‌گیری سرعت چرخش یک جرم، به هابل کمک می‌کند تا ثابت و جهت‌دار بماند. هر یک از ژیروسکوپ‌های هابل حاوی یک چرخ است که ۱۹۲۰۰ بار در دقیقه حول یک استوانه می‌چرخد. استوانه در یک مایع غلیظ و چسبناک مانند روغن موتور غوطه‌ور است. سیم‌های ریز به مایع وارد می‌شوند و الکتریسیته را به موتور منتقل می‌کنند. مشخص نیست روش کار در حال حاضر هم این طور است یا خیر اما در گذشته هوای تحت فشار که مایع غلیظ را از طریق سیم‌ها به فضا وارد می‌کرد، آنها را به خوردگی و شکستگی دچار کرده بود.
آخرین ماموریت شاتل فضایی با هدف تعمیر کردن ژیروسکوپ در سال ۲۰۰۹ انجام شد. در آن ماموریت، ژیروسکوپ‌های شکسته با ژیروسکوپ‌هایی جایگزین شدند که به جای اکسیژن، با نیتروژن تحت فشار پر شده بودند تا از خوردگی آنها جلوگیری شود.
از زمان پایان برنامه شاتل فضایی در سال ۲۰۰۱ و پرتاب «تلسکوپ فضایی جیمز وب» در سال ۲۰۲۱، هیچ برنامه‌ای برای اعزام خدمه بیشتر به منظور تعمیر هابل وجود نداشته است اما این لزوما به معنای پایان هابل نیست.
ناسا گفت که همین ژیروسکوپ در ماه نوامبر دچار مشکل شد و باعث شد تا هابل در آن زمان نیز به حالت ایمن وارد شود. این اتفاق زمانی رخ داد که ژیروسکوپ، خوانش‌های معیوب داشت. این بدان معناست که نمی‌توان برای اندازه‌گیری دقیق سرعت چرخش هابل به آن اعتماد کرد.
به گفته ناسا، گروهی که تلسکوپ را مدیریت می‌کند، در حال کار کردن برای کشف راه‌حل‌های بالقوه است.
هابل در صورت لزوم می‌تواند تنها با یک ژیروسکوپ کار کند. در آن صورت، سومین ژیروسکوپ باقی‌مانده به عنوان ذخیره عمل خواهد کرد.
در سال ۲۰۰۹، زمانی که هابل برای پنجمین و آخرین بار تعمیر شد، ۶ ژیروسکوپ جدید دریافت کرد. فقط سه مورد از این ژیروسکوپ‌ها هنوز کار می‌کنند؛ از جمله ژیروسکوپی که سیگنال‌های معیوب را می‌فرستد. در حالت ایده‌آل، هابل از سه ژیروسکوپ به صورت هم‌زمان استفاده می‌کند اما این امکان وجود دارد که هر بار فقط با یک ژیروسکوپ کار کند.
مقامات ناسا درباره این که آیا این پایان کار هابل است یا خیر، همچنان خوش‌بین هستند. آژانس در یک اطلاعیه نوشت: ناسا پیش‌بینی می‌کند که هابل به اکتشافات پیشگامانه ادامه دهد و با رصدخانه‌های دیگر مانند تلسکوپ فضایی جیمز وب در طول این دهه و احتمالا در دهه بعد همکاری کند.
انتهای پیام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»